COVID-19aren Generoaren araberako ikerkatek egiten dituzten unibertsitateetako zientzilariek koronabirusaren aurkako borrokaren lehen lerroan emakume gehiago jar ditzatela eskatu diete munduko gobernuei eta erakundeei. Haien ustetan, “emakumeek komunitateekin lehen mailako elkarreragina dute”. Gainera, “gizartean preskribitutako arreta-funtzioek —zaintza lanek— kokapen pribilegiatuan jartzen dituzte gaixotasunaren agerraldian adieraz lezaketen tokiko joera identifikatzeko”.
Deialdia ‘The Lancet’ aldizkarian argitaratutako artikuluaren bidez egin dute. Clare Wenhamek (Osasun Politikako Departamentua, London School of Economics and Political Science, Londres); Julia Smithek (Osasun Zientzien Fakultatea, Simon Fraser Unibertsitatea, Burnaby, Kanada) eta Rosemary Morganek (Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health, Baltimore, AEB) sinatu dute idazkia COVID 19aren Genero lan taldearen izenean.
«Badirudi sexuen artean aldeak daudela heriotza-tasari eta gaixotasunarekiko zaurgarritasunari dagokionez»
Generoari buruzko azterketak
Munduko osasun-erakundeei eta herrialdeetako gobernuei COVID-19arekiko generoari buruzko azterketak egin ditzatela ere eskatu diete. “Gaixotasun-agerraldiek emakumeei eta gizonei modu desberdinean eragiten diete. Hori jakitea funtsezko pausoa da pertsona eta komunitate desberdinetan osasun-larrialdiak dituen lehen eta bigarren mailako ondorioak ulertzeko eta politika eta esku-hartze eraginkorrak eta bidezkoak egiteko”, azpimarratu dute.
COVID-19ren kasuek gizonen eta emakumeen arteko desberdintasunik erakusten ez duten arren, “badirudi sexuen artean aldeak daudela heriotza-tasari eta gaixotasunarekiko zaurgarritasunari dagokionez”, zientzialarien ustez.
Datuek emakumeak baino gizon gehiago hiltzen direla iradokitzen dute. Arrazioa “sexuan oinarritutako immunologia eta genero-desberdintasunak, hala nola tabakismoa” dira. Hala ere, “egungo datuak, sexuaren arabera banatuak, osatu gabeak dira eta horrek hasierako suposizioen aurka egiten du”, hau da gizonen heriotza-tasa handiagoa dela.
Osasun-langileen arriskua
Txinan, adibidez, Hubei probintziako osasun-langileen %90 baino gehiago emakumeak dira eta “horrek agerian utzi du emakumeen arriskua”. Horretaz gain, Txina, Hong Kong, Italia, Hego Korean eta beste herrialde batzuetan COVID-19aren hedapena kontrolatzeko eskolak ixteak eragin bereizgarria izan lezake emakumeengan, “haiek arduratzen baitira zainketa informal gehienez eta beraien lan aukerak mugatuak geratzen baitira”.
Bestalde, bidaietarako murrizketek finantza-arazoak eta ziurgabetasuna eragiten dizkiete atzerriko etxeko langile gehienei. “Horietako asko Asiako Hego-ekialdean daude, Filipinak, Indonesia, Hong Kong eta Singapur artean”.
Koarentenak genero-inplikazioak ere adierazten ditu, emakumeen eta gizonen behar fisikoak, kulturalak, segurtasunekoak eta osasunekoak desberdinak dira eta. “Aurreko agerraldien esperientziak erakusten du garrantzitsua dela prestakuntza eta erantzun ahaleginetan genero azterketa sartzea, osasun arloko esku-hartzeen eraginkortasuna hobetzeko eta genero eta osasun arloko ekitate helburuak sustatzeko”, nabarmendu dute.
Ebolaren kasuan, Mendebaldeko Afrikan, 2014-16 ikasturteetan, “genero-arauek adierazi zuten emakumeek aukera gehiago zutela birusak kutsatzeko, familien barruan zaintzaile gisa eta lehen mailako osasun-langile gisa dituzten funtzio nagusiengatik”
Ebolaren kasuan ugalketa eta sexu-osasunerako baliabideak larrialdi-erantzunera desbideratu ziren
Beste diskriminazio iturri bat izan zen “emakumeek gizonek baino aukera gutxiago zutela agerraldiaren inguruan erabakiak hartzeko, eta haien beharrak ez zeudela, neurri handi batean, beteak”. Adibidez, ugalketa eta sexu-osasunerako baliabideak larrialdi-erantzunera desbideratu ziren, eta horrek amen heriotza-tasa handitzen lagundu zuen.
Emakumeen ordezkaritza, desegokia
Zika birusaren agerraldian, gizonen eta emakumeen arteko botere-desberdintasunen ondorioz, emakumeek ez zuten beren bizitza sexualaren eta ugalketa-bizitzaren gaineko autonomiarik izan.
Artikularen egileentzat, komunitateekin lehen mailako elkarreragina dutenez, “kezkagarria da emakumeak osasun segurtasuna zaindu, detektatu eta prebenitzeko munduko mekanismoetan erabat sartu ez izana”. Are gehiago, “gizartean preskribitutako arreta-funtzioek kokapen pribilegiatuan jartzen dituztenean, gaixotasunaren joera identifikatzeko eta, hartara, munduko osasun-segurtasuna hobetzeko”.
Nahiz eta OMEk onartzen duen emakumeak ere sartu behar direla epidemia-agerraldien aurrean prestatzeko eta erantzuteko erabakietan, “emakumeen ordezkaritza desegokia dago COVID-19ko eremu politiko globaletan”, salatu dute zientzalariek.
